Wat willen we (meerjarig) bereiken?

Wat willen we (meerjarig) bereiken?

• We willen voor iedereen in Heusden een duurzame toekomst. Daarmee bedoelen we dat we in 2050 in de hele gemeente CO2 neutraal zijn. Hiervoor worden acties in gang gezet op korte, midden-lange en lange termijn.
• De gemeente wil inwoners, ondernemers, maatschappelijke organisaties en verenigingen bewegen om energiebesparende maatregelen te nemen. Dat kan ook samen.
• In 2050 moet in Heusden minimaal 800 TeraJoule duurzame stroom opgewekt worden.
• In 2030 is minimaal één grootschalig zonnepark en één energiehub operationeel. Een energiehub is een plek waar windmolens staan, duurzame wordt opgeslagen en geschikt wordt gemaakt voor gebruik. Op deze plek is eventueel ook een zonnepark.
• In 2030 zijn alle gemeentelijke gebouwen energieneutraal.
• In 2030 is de CO2 uitstoot van de gebouwde omgeving in Heusden 30% lager dan in 2021.

Wat hebben we daarvoor gedaan?

• We ondersteunden inwoners  met collectieve inkoopacties voor isolatiemaatregelen en voor het plaatsen van zonnepanelen en warmtepompen. In twee wijken boden we warmtescans aan ter ondersteuning van de inkoopacties. We gaven in totaal €250.000,- aan isolatiesubsidie aan inwoners. Er zijn energiecoaches en zogenaamde energiefixers aangesteld. Zij voeren kleine maatregelen uit en geven adviezen aan inwoners. Hierbij was extra aandacht voor houders van een HeusdenPas.
• Samen met Groene Grachten ondersteunden we eigenaren van monumenten met informatie over verduurzaming. We sloten aan bij een werkgroep  voor een energieloket voor monumenten. In deze werkgroep zitten partijen uit de hele provincie.
• Via het energieloket informeerden, ondersteunden en begeleidden we inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties over het aanpakken van energiebesparing.
• Daar waar initiatieven ontstonden keken en dachten we mee met inwoners. Het ging om inwoners die zich alleen of samen georganiseerd inzetten voor energiebesparing.
• De gemeente was actiever bezig met de energietransitie. Dat deden we door waar dat kon werkzaamheden te combineren. We noemen dat ook ‘werk met werk maken’.  Extern richtten we ons met name op bewustwording en verminderen van energieverbruik.
• We zijn begonnen met het maken van beleid voor het verduurzamen van gemeentelijk vastgoed. Hiervoor gebruiken we meerjaren onderhoudsprogramma’s. Dat kunnen bestaande programma’s zijn of programma’s die we nog moeten opstellen. Ook binnen de gemeentelijke organisatie zijn we verder gegaan met energiebesparing. Bijvoorbeeld door de verwarming in gemeentelijke panden te verlagen tot 19 graden.
• We moedigen elektrisch rijden aan. Daarom werkten we in samenwerking met Vattenfall aan een uitgebreid netwerk van publieke laadpalen. Dit doen we als inwoners laadpalen aanvragen, maar ook als voorbereiding op de verwachte groei in de behoefte aan laadpalen We namen belemmeringen weg voor inwoners die kiezen voor een elektrisch voertuig. In 2023 zijn er 25 laadpalen geplaatst binnen de gemeente. Verder heeft het college ingestemd met deelname aan een gezamenlijke aanbesteding van laadpalen. Dat doen we in samenwerking met de provincies Noord-Brabant en Limburg.
• Om het elektrisch rijden verder te aan te moedigen, zijn we de tweede helft van 2023 een proef gestart met laadkabelgoten. Zo kunnen inwoners hun elektrische voertuig vanuit huis op een veilige manier opladen op een openbare parkeerplaats. Bijvoorbeeld met behulp van hun zonnepanelen. De proef is beschikbaar voor vijftien adressen. Daarvan hebben er nu zes een laadkabelgoot. De pilot loopt in 2024 nog door.
• Voor de uitvoering van de warmtetransitie zijn onderzoeken uitgevoerd naar mogelijke warmtenetten in Herpt en Hedikhuizen. Er is gekeken naar restwarmte van de steenfabriek en naar aquathermie. Er is ook een onderzoek gestart naar gezamenlijke warmte voor de glastuinbouw. Dat heet de gebiedsgerichte aanpak energie.
• In de wijk Vliedberg is een intentieovereenkomst getekend met Woonveste, Warm Vliedberg en warmtepartner Kelvin voor de mogelijke start van een wijkuitvoeringsplan.
• In overeenstemming met de gemeentelijke opgave voor duurzame energie én de Regionale Energie en Klimaat Strategie (REKS) Hart van Brabant 1.0 werkten we verder aan het realiseren van een zogenaamde energiehub. Op 3 oktober 2023 heeft de gemeenteraad kennisgenomen van het ‘Haalbaarheidsonderzoek energiehub Heusden’. De gemeenteraad gaf het college daarbij opdracht tot het uitvoeren van een plan-MER-beoordeling met inwonersparticipatie. Doel hiervan is te komen tot een of meerdere voorkeursplekken en een toetsingskader voor een energiehub.
• Binnen de werkgroepen van de REKS werkten we samen een vernieuwing van de REKS 1.0 en aan een Regionale Strategie Warmte 2.0. Gezamenlijke strategieën op het gebied van energiebesparing en op het gebied van klimaatadaptatie zijn in ontwikkeling.
• We hebben besloten deel te nemen aan het Publiek Ontwikkelbedrijf REKS. Op 13 juli 2023 is het Publiek Ontwikkelbedrijf opgericht. We hebben de eerste contouren verkend in samenwerking met het Publiek Ontwikkel Bedrijf over een rolverdeling en aanpak. Daarbij willen we zo veel mogelijk lokaal eigenaarschap.
• Het bleef in 2023 ook weer belangrijk om maatschappelijke opgaven samen met onze inwoners, ondernemers en maatschappelijke partners op te pakken. Een voorbeeld hiervan in 2023 is de verdere uitwerking van de energiegemeenschap. Het kleinschalige zonneveld Bakkersdam is hiervoor een proef.
• We zijn in gesprek geweest met Energie Heusden na de aankondiging van vertraging bij zonnepark Hooibroeken. Eind 2023 bleek de ‘businesscase’ zo verbeterd te zijn, dat de initiatiefnemers het zonnepark in 2024 willen gaan realiseren. Voor financiële ondersteuning hebben we een uitvoeringsovereenkomst gesloten met Energiek Heusden voor een overbruggingskrediet voor zonnepark Hooibroeken. Dit krediet is maximaal € 600.000. Energiek Heusden kan aanspraak maken op dit krediet als ze tenminste de helft van het benodigde bedrag zelf hebben opgehaald. Het resterende bedrag kan dan gefinancierd worden met dit overbruggingskrediet. Zo kan de aanleg van het zonnepark door gaan.
• In 2023 hebben we gewerkt aan een visie Duurzame ontwikkeling Heusden 2023-2040. Die is in december vastgesteld. Hierin staat hoe Heusden de duurzaamheidsopgave voor elkaar wil krijgen. Ook het tempo waarin we dat willen staat in de visie.

Wat willen we (meerjarig) bereiken?

• Klimaatadaptatie
  Met klimaatadaptatie bedoelen we dat we ons willen aanpassen aan de gevolgen van de klimaatverandering. Voorbeelden van gevolgen zijn wateroverlast, verdroging en hittestress. In de leefomgeving willen we deze gevolgen voorkomen. De gemeente doet dit via de inrichting van de openbare ruimte. We willen bijdragen aan de nationale doelen voor vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. Daarnaast willen we onze eigen koers bepalen. Vanuit verschillende programma’s dragen we bij.
• Afvalwater
  Het afvalwater wordt ingezameld en naar de rioolwaterzuivering gebracht. Als er water op straat staat, kan overlast ontstaan omdat dit geen schoon water is. Dit willen we zo veel mogelijk voorkomen en verhelpen. Onze riooloverstorten willen we zo goed mogelijk laten werken.
• Hemelwater
  Hemelwater is schoon water. Dit water willen we zoveel mogelijk vasthouden op de plaats waar het valt en het niet afvoeren met het afvalwater. Dat noemen we afkoppelen. Daarmee kunnen we een krachtig watersysteem maken en overlast voorkomen. Tegelijkertijd kunnen het vasthouden en afkoppelen van hemelwater hittestress verminderen. In het waterplan staat dat we in 56 jaar 58% van de afvoer van regenwater af willen koppelen van die van het afvalwater.
• Grondwater
  We willen een zo natuurlijk mogelijk grondwatersysteem.
• Biodiversiteit
  Groenbeheer valt onder het programma Economie en recreatie. Daarom zijn in dat programma de doelstellingen en acties uitgewerkt voor biodiversiteit.

Wat hebben we daarvoor gedaan?  

• Afvalwater
  Er is een afvalwaterstelsel aangelegd. We beheren dit en houden dit in stand. De werking van het stelsel wordt in de gaten gehouden door metingen op afstand. Dat laatste noemen we telemetrie. In 2023 is dit stelsel “intelligenter” gemaakt door aanleg van een meetnet in de zogenaamde vrijvervalstelsels.
  De maatregelen uit het in 2021 en 2022 vernieuwde Systeemoverzicht Stedelijk Water  worden meegenomen als maatregel in de openbare ruimte. Het Systeemoverzicht Stedelijk Water is een hydraulische doorrekening van het stelsel.
  Er is een stuk grond gekocht ten noorden van Drunen om een waterberging aan te leggen. Hierdoor kan het gemengde rioolstelsel beter werken. In 2023 is de voorbereiding gestart van de vervanging van negen gemalen met bijbehorende persleidingen.
• Hemelwater
  Door hemelwater af te koppelen van afvalwater willen we het hemelwater ontvlechten van de riolering. Hierbij zoeken we aansluiting bij andere beleidsterreinen, zoalsbijvoorbeeld groen en wegen. Hemelwater willen we zoveel mogelijk aan de oppervlakte verwerken in de openbare ruimte. Daarmee worden de gevolgen van klimaatverandering verminderd. Voorbeelden van gevolgen zijn extreme buien en hittestress. Eigenaren van grond moeten zich nog meer bewust worden van hun eigen rol in klimaatadaptatie en bij de opvang van hemelwater. De gemeente blijft dit ook in 2023 aanmoedigen met een subsidieregeling. Waar nodig sturen we bij op basis van de waterverordening.
  Voor aanleg van een waterbergingsgebied ten westen van Geerpark vroegen we in 2023 subsidie aan bij de Impulsregeling Klimaatadaptatie. We hebben de subsidie gekregen.
  In de Hortensiastraat is verharding verwijderd en vervangen door groen. De aanpassing van de Jacobus van der Meijdenstraat en de Hogeweg in Drunen zijn in 2023 voorbereid en aanbesteed.
• Vanuit de stimuleringsregeling waterplan Heusden gaven we in 2023 de volgende subsidies:

• Tien keer voor het afkoppelen van verhard oppervlak op particuliere stukken grond
• Veertien keer voor groene daken
• 79 keer voor regentonnen

• Klimaatadaptatie
  Op basis van de klimaatstrategie en het waterplan 2022-2027 worden maatregelen uitgevoerd om de gevolgen van klimaatverandering op te kunnen vangen. Dat heeft steeds meer gevolgen voor de totale openbare ruimte. De vormgeving van de openbare ruimte wordt daarom in belangrijke mate gestuurd door klimaatadaptatie. We moedigen het afkoppelen van hemelwater op eigen grond aan. Bij verbouw of nieuwbouw is verwerking van hemelwater op eigen grond het uitgangspunt. We zetten in op communicatie en samenwerking en nemen klimaatadaptatie en gezondheid mee als opgave bij al onze projecten. In 2023 is de klimaatadaptatiestrategie opgesteld. Deze strategie zal behandeld worden in de raadsvergadering van 20 februari 2024.
• We maken de watertaken en de klimaatadaptatie waar door het uitvoeren van projecten. In de komende jaren gaan we hiermee verder op basis van het Systeemoverzicht Stedelijk Water, het Waterplan en de nog vast te stellen klimaatadaptatiestrategie .  In 2023 is een zogenaamd projectenboek opgesteld in de Regionale Energie- en Klimaatstrategie (REKS) van de regio Hart van Brabant. Heusden heeft daar vier projecten voor aangemeld. De uitvoering hiervan willen we samen met andere partijen betalen. Onder andere de waterbergingsgebieden bij Vlijmen en Drunen worden in de REKS genoemd.
• HoWaBO
  In 1995 overstroomde de A2 overstroomd en zijn maatregelen uitgevoerd om dat te voorkomen. HoWaBO 1 heeft hiervoor een zogenaamde Milieueffectrapportage-procedure (MER) doorlopen. Veel van de maatregelen zijn uitgevoerd en de aanleg van enkele is deel van het project Gebiedsontwikkeling Oostelijke Langstraat. Door klimaatverandering zien we dat de opgave sterk toegenomen is. Daarom is er een project HoWaBO 2 gestart. Daarin wordt deze opgave verder uitgewerkt. In 2023 zijn de bouwstenen gereedgekomen en is de bestuurlijke afspraak gemaakt deze uit te werken in Milieueffectrapportages. In 2023 is daarvoor de procesorganisatie opgezet. De bedoeling is in 2024 en de jaren daarna te komen tot aanleg.

Wat willen we (meerjarig) bereiken?

• De Rijksoverheid heeft het programma Van Afval naar Grondstof (VANG). De ambitie van dit programma is om 90% van de afvalstoffen opnieuw te gebruiken en de hoeveelheid restafval in 2025 terug te dringen tot 30 kilogram per inwoner per jaar. We werken aan het bereiken van deze doelstellingen.
  We willen ook naar een betere kwaliteit van de gescheiden afvalstromen. Dat zijn de grondstoffen in het VANG-programma.
• Zoveel mogelijk terugdringen van afvaldumpingen, het plaatsen van afval bij de ondergrondse containers en zwerfafval.
• Zo laag mogelijke kosten voor afvalbeheer.

Wat hebben we daarvoor gedaan?

• Afvalscheiding en voorkomen van afval

Begin 2023 heeft de Afvalstoffendienst aangegeven vanaf 2024 te stoppen met vrijwilligers bij de inzameling van oud papier. Hierover is uitvoerig en meerdere keren gecommuniceerd met de verenigingen. Daarna heeft de gemeenteraad in juni 2023 besloten om oud papier vanaf 2024 te laten inzamelen door medewerkers van de Afvalstoffendienst. Dit gaat via de grijze container. PMD-afval wordt vanaf 204 ingezameld in plastic zakken. Het jaar 2023 stond vooral in het teken van het voorbereiden van de besluitvorming over en de voorbereidingen voor  deze wijzigingen. Bij de voorbereidingen hoorde uiteraard communicatie over de wijzigingen. We hebben intensief samengewerkt met de Afvalstoffendienst en Woonveste.

• Zwerfafval, dumpingen en bijplaatsingen

Samen met de Werkgroep ‘Schoon, groen, veilig’ van Burgerberaad Vliedberg is een peukentegel geplaatst bij de Ouderen Ontmoetings Plek (OOP) aan het Burgemeester van Houtplein. Deze tegel wordt door een Zwerfafval pakker ZAP-er)leeggemaakt. Deze ZAP-er is lid van de werkgroep.
In 2023 werd bekend dat het Afvalfonds met terugwerkende kracht voor 2023 voor 2024 weer een zwerfafvalvergoeding beschikbaar stelt. Deze hebben we aangevraagd en gekregen.
We hielden in 2023 veel afvalbakjes in de gaten en brachten spijltjes of blikopeningen aan bij deze bakjes. Hierdoor is er minder huishoudelijk afval in deze afvalbakjes gedumpt.

• In 2023 zijn we gaan zoeken naar systemen voor het maken en afhandelen van meldingen over de openbare ruimte. Dit als opvolger van de BuitenBeter-app. We zijn bij verschillende gemeenten op werkbezoek geweest en hebben verschillende systemen bekeken. We hebben proefgedraaid met de vernieuwde BuitenBeter-app en de interne afhandelingsmodule die daar bij hoort. In 2024 kiezen we een opvolger van de oude BuitenBeter-app. Daarna gaan we deze opvolger in gebruik nemen.
• Milieustraat

In mei 2023 voerden we toegangscontrole in op de milieustraat. Bezoekers kunnen alleen terecht op de milieustraat met hun afvalpas. Vanaf dat moment kun je alleen met pinpas betalen.
Het onderzoek naar de efficiency en toekomst van de milieustraat is in 2023 afgerond. Dit vormt een vertrekpunt voor het nadenken over circulaire economie in Heusden. De inrichting van de milieustraat is daarbij een belangrijk onderdeel. Afval is in een circulaire economie immers grondstof.
In de regio Hart van Brabant is een workshop geweest om te kijken welke mogelijkheden er zijn voor samenwerking tussen de gemeentelijke milieustraten. Daaruit bleek dat de gemeenten willen samenwerken. Om dat te bereiken een concept manifest opgesteld. Dat zal in 2024 bekrachtigd worden. Daarna worden er concrete plannen gemaakt voor samenwerking tussen de gemeentelijke milieustraten.

• Interne afvalscheiding

De gemeente heeft een voorbeeldrol bij het scheiden van afval. Daarom zijn we binnen onze organisatie afval beter gaan scheiden. Daarvoor zijn nieuwe afvalbakken gekocht en hebben we uitgebreid intern gecommuniceerd.

Wat willen we (meerjarig) bereiken?  

• Betere leefomgeving om het vestigingsklimaat te ontwikkelen. Zo leveren we een bijdrage aan werkgelegenheid en binding van bestaande en nieuwe werknemers aan de regio. Vanuit andere programma’s wordt hieraan bijgedragen.
• Bijdragen aan de nationale doelen tot minder uitstoot van broeikasgassen. Vanuit diverse programma’s wordt hieraan bijgedragen.
• In 2021 sloten we een intentieovereenkomst met het bedrijfsleven om te komen tot een Green Deal.
  Na vaststelling van de Green Deal voeren we deze met het bedrijfsleven uit. We zijn doorgegaan met het waarmaken van de ambities en doelstellingen en daarmee de verduurzaming van Ondernemend Heusden.

Wat hebben we daarvoor gedaan?  

• We sloten in april 2023 de Green Deal .
• De stichting Ondernemend Heusden Duurzaam ondersteunde het bedrijfsleven bij de uitvoering van de Green Deal. Het bedrijfsleven is begonnen met het waarmaken van de ambities en doelstellingen uit de Green Deal. Dat betekent dat ze ondernemend Heusden duurzamer aan het maken zijn.
• We zijn met veel ondernemers en instellingen in gesprek gegaan over wat zij kunnen doen voor een sociale en gezonde leef- en werkomgeving. We hebben een voorbereidingssubsidie aangevraagd en gekregen voor het wegnemen van verkeerslawaai. We willen ook uitvoeringssubsidie. Als we die krijgen, hebben we het geld om de maatregelen te betalen die bij 328 objecten in de gemeente het verkeerslawaai wegnemen.

In andere programma’s gericht op het sociaal domein wordt dit onderwerp ook verder uitgewerkt. Daarbij is gaat de aandacht bijvoorbeeld naar gezondheid, bewegen, blijvende mobiliteit en de eigen regie.

• Samen met de regiogemeenten in Noordoost Brabant zijn we aangesloten bij het Schone Lucht Akkoord. Voor dit akkoord is een plan van aanpak en uitvoeringsprogramma opgesteld. Die aanpak gaat vooral over mobiliteit en het stoken van hout. We hebben subsidie gegeven voor het verwijderen van kachels of rookgaskanalen. Het onderhoud van asfalt, wegmarkeringen en elementenverhardingen voor de komende jaren is aanbesteed. Die aanbesteding is via een zogenaamde zero-emissie in de markt gezet. Hiervoor is het ingroeimodel van de gemeente Eindhoven gebruikt. Het programma ‘Leefbaarheid in de Dorpen’ is onderdeel van de Regiodeal Noordoost Brabant. Binnen dit programma hebben we samen met Klimaatplein Heusden gewerkt aan betere organisatiekracht en financiële armslag van burgerinitiatieven in onze gemeente. In februari 2024 worden de resultaten hiervan in de regio gepresenteerd.
• In de wijk Vliedberg onderzoeken we samen met de bewonerscoöperatie Warm Vliedberg Woonveste en warmtepartner Kelvin  haalbaarheid van de ontwikkeling en realisatie van Aardgasvrij Vliedberg. Hiervoor hebben we samen een intentieovereenkomst opgesteld. Via een burgerberaad zijn belangrijke uitgangspunten vastgesteld. Deze uitgangspunten zijn:

• De inwoner staat centraal.
• Iedereen moet mee kunnen doen.
• Levering van de warmte is duurzaam, betaalbaar (kostprijs+model) en betrouwbaar.
• De inwoners hebben invloed op het beleid van de warmtecoöperatie.

De gaan voor een duurzaam warmtenet waarbij ook andere duurzame oplossingen betrokken worden. Een voorbeeld zijn individuele warmtepompen. Uitgangspunt is deelname op basis van gelijkwaardigheid: inwoners denken en werken mee.

Wat willen we (meerjarig) bereiken?  

• We streven naar een schone, duurzame en veilige werk- en leefomgeving in Heusden en in de regio Midden- en West-Brabant.

Wat hebben we daarvoor gedaan?   

• In opdracht van de gemeente heeft de Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant (OMWB) toezicht gehouden op naleving van de wet- en regelgeving. Dat deed de OMWB door onder andere bij bedrijven volgens het omgevingsbeleid controles uit te voeren . Hier zaten ook milieucontroles bij.
• De OMWB heeft klachten, milieuklachten en meldingen van incidenten behandeld.