7.1 Werk en inkomen
Wat willen we (meerjarig) bereiken?
- Een gemeente waar iedereen zoveel mogelijk betaald werk heeft. Werk is immers de beste uitkering. Inwoners die alleen een uitkering hebben, begeleiden we in eerste instantie naar werk. Als dat niet kan begeleiden we hen naar een andere vorm van deelname aan de maatschappij. Die manier van deelnemen moet passen bij de mogelijkheden van de inwoner.
- Een blijvende inzetbaarheid van werknemers op de arbeidsmarkt. Jongeren en zij-instromers moeten daarbij in de juiste sectoren terecht komen.
- Werken aan deelname aan de samenleving van inwoners die door individuele omstandigheden niet of nog niet kunnen werken.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
- We hebben bijstand verstrekt. We voerden het re-integratiebeleid uit voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
- Baanbrekers heeft de Participatiewet uitgevoerd voor bijstandsgerechtigden die binnen afzienbare tijd naar werk begeleid kunnen worden. Afzienbare tijd is ongeveer vijftien maanden. Baanbrekers werkt hierbij volgens de opdracht die Waalwijk, Heusden en Loon op Zand hebben opgesteld. Samen met Baanbrekers hebben we de dienstverlening van Baanbrekers eenvoudiger en klantgerichter gemaakt. Voorbeelden hiervan zijn de invoering van de eDienst Mijn Inkomen en de betere communicatie voor de doelgroep in brieven en op de website van Baanbrekers.
- Heusden, Waalwijk, Loon op Zand en Baanbrekers trokken binnen de arbeidsmarktregio Midden-Brabant samen op om onder andere te zorgen voor de banenafspraken en beschut werk. Samen bedienden ze zo werkgevers op een zo passend mogelijke manier via het Werkgeversservicepunt Midden-Brabant. We hebben ons voorbereid op de komst van het Regionaal Werk Centrum. Daarin gaan het Werkgeversservicepunt en het Regionaal Mobiliteitsteam op.
- Samen met ondernemers en maatschappelijke partners hebben we gezorgd voor een betere aansluiting tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Dat hebben we gedaan door regionale afspraken op het gebied van werkgeversdienstverlening te maken. Deze zijn vastgelegd in het uitvoeringsplan SUWI dat in 2023 door alle regiogemeenten is vastgesteld.
- Mensen met een arbeidsbeperking zijn zoveel mogelijk bij normale werkgevers aan de slag gegaan. We zijn doorgegaan met concrete projecten. Voorbeelden daarvan zijn Heusden Young Talent en de Dag van de Techniek. Op een arbeidsmarkt met meer banen dan werknemers zijn we samen met ondernemers aan de slag gegaan om ook lokaal het verschil te maken. Nieuwe projecten voor specifieke sectoren als ICT en horeca kwamen helaas niet van de grond. In plaats daarvan gaven Baanbrekers en het Werkgeversservicepunt in de volle breedte aandacht aan sectoren die grote moeite hebben om vacatures in te vullen.
- Op lokaal en Langstraat-niveau hebben we samen met Baanbrekers activiteiten ondernomen om meer mensen aan het werk te krijgen . Voorbeelden zijn Talent2Work en het maatjesproject Heusden. Ook via Bijeen kunnen mensen nu ook deelnemen aan het maatjesproject. Dit heeft bijgedragen aan een meer integrale aanpak binnen het sociaal domein. Ook het verstrekken van bijzondere bijstand doen we samen met Bijeen. Daardoor kunnen we een complete afweging maken. Bijzondere bijstand is bedoeld voor bijzondere, noodzakelijke kosten.
- Bijeen kent verschillende instrumenten voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Samen met Baanbrekers hebben we inwoners die noodgedwongen gebruik moeten maken van een bijstandsuitkering zo veel mogelijk aangemoedigd maatschappelijk actief te blijven.
7.2 Jeugdbeleid
Wat willen we (meerjarig) bereiken?
- Een omgeving waarin Heusdense jeugdigen gezond en veilig kunnen opgroeien, plezier kunnen hebben. Zo zijn ze goed voorbereid op hun toekomst.
- We willen zo vroeg mogelijk een goede afweging maken over jeugdzorg. Zo willen we voorkomen dat jeugdzorg nodig is en voorkomen dat er méér jeugdzorg nodig is. Verder willen we goed kijken of een probleem vraagt om jeugdzorg of dat het probleem gewoon bij het normale leven hoort. In het laatste geval moet het probleem ook in het normale leven worden opgelost.
- Samenwerken in de gemeenschappelijke regeling Hart van Brabant om de gezamenlijke ambitie van de regio te realiseren. We willen een jeugdstelsel dat zich richt op het aanpakken van de oorzaak van problemen. Het moet ook betaalbaar zijn en beter aansluiten op de eigen kracht en het sociaal netwerk van kinderen en ouders.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
- We zijn verder gegaan met het ontwikkelen van de samenstelling en de werkwijze van het Jeugd- en Gezinsteam. Het team is uitgebreid met vakkennis op verschillende gebieden. Verwijzingen van huisartsen zijn grotendeels overgenomen. Het jeugd- en gezinsteam is uitgegroeid tot het eerste aanspreekpunt voor gezinnen die vragen om ondersteuning. Medewerkers van het jeugd- en gezinsteam verhelderen de vraag van inwoners, bieden waar mogelijk zelf ondersteuning of betrekken een aanbieder van jeugdhulp voor specialistische hulp. De ondersteuning is samenhangend. De ondersteuning richt zichop de hele leefomgeving en op het aanpakken van de oorzaak van zorgen of problematiek.
- Volgens het uitgangspunt ‘Eén gezin, één plan en één regisseur’ hebben de medewerkers van het jeugd- en gezinsteam waar nodig op maat jeugdhulpvoorzieningen ingezet. De voorzieningen zijn toegespitst op de specifieke (gezins)situatie van de jeugdigen. Waar nodig is het gezin ook vanuit het jeugd- en gezinsteam ondersteund. Bij de verwijzing gaat het vooral om het beschrijven van de te behalen resultaten. Zo is er aandacht voor het effectief en efficiënt inzetten van jeugdhulp. In 2023 hebben we op verschillende manieren geprobeerd zorgen en problemen waar mogelijk te voorkomen of er eerder bij te zijn. Zo is de samenwerking met scholen sterk verbeterd. Vanuit Hallo jij! Hebben we alle (aanstaande) moeders tot 28 jaar en hun gezin preventief benaderd en begeleid. Het jongerenwerk is uitgebreid om overlast en problemen van jongeren te voorkomen. Met verschillende informatiecampagnes en activiteiten hebben we gewerkt aan meer bewustzijn onder inwoners van maatschappelijke thema’s zoals echtscheiding, kindermishandeling en huiselijk geweld. We werkten ook aan het meer bespreekbaar maken van deze onderwerpen.
- Op 1 januari 2023 gingen nieuwe contracten met zorgaanbieders in. Dit was het resultaat van de nieuwe inkoopstrategie. De jeugdhulp is nu deels taakgericht ingekocht. In 2023 stond de invoering van deze nieuwe inkoop centraal. Soms was het nog zoeken naar een passende werkwijze. Sommige zaken namen meer tijd in beslag dan gehoopt. Het invoeren van de nieuwe inkoop heeft uiteindelijk voor de meeste onderdelen geleid tot duidelijke afspraken, rolverdeling en samenwerking. Een aantal zaken vraagt nog verdere aandacht in 2024.
- Ook in 2023 werkten we regionaal samen om jeugdhulp waar mogelijk te voorkomen en om jeugdigen snel passende ondersteuning te geven. De aansluiting tussen onderwijs en jeugdhulp gaat beter. Regionaal stemmen we af over zorg en veiligheid . We zijn begonnen met het maken van een nieuw uitvoeringsprogramma. Dat is klaar in 2024. De nieuwe manier van inkopen zorgt dat veel ingezette acties worden geborgd.
7.3 Maatschappelijke ondersteuning
Wat willen we (meerjarig) bereiken?
- Samen zorgen en samen leven: meer sociale samenhang, mantelzorg, vrijwilligerswerk, veiligheid en leefbaarheid in de gemeente, zodat inwoners zo zelfstandig mogelijk kunnen functioneren in onze maatschappij. Ook willen we huiselijk geweld en eenzaamheid voorkomen en bestrijden.
- Betere ondersteuning voor de inwoner.
- Minder regels voor de aanbieders.
- Integratie van maatschappelijke ondersteuning met zowel jeugd als participatie.
- Van beschermd wonen naar beschermd thuis.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
- De nieuwe inkoop Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) is in 2023 van start gegaan. Een groep samenwerkende zorgpartijen is verantwoordelijk voor de zogenaamde geïndiceerde Wmo begeleiding. Deze samenwerkende groep partijen heet SIEM. SIEM heeft ook verschillende lokale onderaannemers een contract gegeven om alle inwoners de benodigde zorg te kunnen leveren. De rol van de gemeente is hiermee veranderd. De gemeente bepaalt dat iemand zorg nodig heeft. SIEM bepaalt daarna welke zorg wordt ingezet.
- Bijeen en maatschappelijke organisaties werkten samen aan het voorkomen van zorgvragen. Ze werkten samen ook aan een zo breed mogelijke basis van algemeen toegankelijke voorzieningen. De inrichting van een zogenaamd triageoverleg met Bijeen en Wmo-aanbieder SIEM versterkte de samenwerking. In 2023 is er ook een preventieplan opgesteld. Daarin zijn duidelijke afspraken gemaakt over de inzet van de wijkteams. Hierdoor hebben de wijkteams een stevigere positie gekregen.
- Inwoners konden elkaar ontmoeten, omdat er in ieder dorp voldoende buurthuizen of vergelijkbare ontmoetingsplekken zijn. Ons uitgangspunt is het samenbrengen van voorzieningen. Zo maken we een plek waar meerdere diensten of activiteiten voor jong en oud samenkomen.
- Lokaal en regionaal hebben we ondersteuning gegeven vorm in resultaten en sturen daarop.
- We gaven subsidie voor (innovatieve) activiteiten of samenwerkingsverbanden. We dachten ook met hen mee. Daarbij gaat het om maatschappelijke organisaties en burgerinitiatieven. De maatschappelijke organisaties komen uit het zogenaamde ‘voorliggend veld’. Dat zijn bijvoorbeeld huisartsen of de wijkteams. Daarnaast hebben we bijgedragen aan meer en betere informatievoorziening, ondersteuning en dienstverlening aan kwetsbare inwoners en hun naasten. Dan gaat het bijvoorbeeld om inwoners met dementie, mensen die eenzaam zijn of mensen met gedrag. Dit hebben we onder andere gedaan in de samenwerking Kom Erbij en in de werkgroepen van de Dementievriendelijke Gemeente (DVG).
- Het aanmeldpunt Bijeen is op verschillende moment extra onder de aandacht gebracht. Bijvoorbeeld tijdens een netwerkbijeenkomst voor ouderen in de wijk of in contacten met huisartsen vanuit bijvoorbeeld het Jeugd- en Gezinsteam.
- Bijeen heeft gesproken met inwoners die behoefte hebben aan ondersteuning of zorg. Tijdens dit gesprek werd helder wat de behoefte is. Dat gold ook voor wat inwonerszelf of met hun sociaal netwerk konden doen. In het gesprek werd ook duidelijk waar aanvullende ondersteuning vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning nodig was.
- De beschikbare middelen voor zorg en ondersteuning worden goed ingezet.
- We boden mensen aanvullende ondersteuning in hun thuissituatie. Die liep uiteen van ondersteuning in het huishouden tot woonvoorzieningen, dagbesteding en kortdurend verblijf.
- We boden opvang. Voorbeelden daarvan zijn maatschappelijke opvang, vrouwenopvang, beschermd wonen en zorg voor verslaafden.
- We organiseerden de juiste zorg voor mensen die vanuit een beschermd-wonen-omgeving in een gewone woonwijk gingen wonen. Het zorgen voor huisvesting is hiervoor ook een belangrijke opgave.
- In de regio Hart van Brabant werken we samen voor de verdeling van zogenaamde ‘Weer thuis woningen’. Hiervoor is een Matchingspunt. Daar kunnen aanvragen worden ingediend voor woningen als mensen weggaan uit Beschermd wonen, Maatschappelijke opvang en Jeugdzorg.
- De gemeente krijgt melding volgens de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg. Die meldingen hebben we opgevangen en doorgeleid. Verder voerden we er verkennend onderzoek voor uit.
- We organiseerden van een inspiratiesessie over respijtzorg. Dat is zorg die mantelzorg vervangt. Om laagdrempelige respijtzorg bekender te maken, is Mantelzorgtest aangeschaft.
- Wij en Woonveste hebben ouderen benaderd om te bespreken welke mogelijkheden er zijn voor hun woning. Ook het voorkomen van valpartijen werd besproken.
7.4 Armoedebeleid
Wat willen we (meerjarig) bereiken?
- We willen het huidige armoedebeleid uitbreiden tot een armoedepreventiebeleid. We willen voorkomen dat onze inwoners in financiële problemen komen.
- Ervoor zorgen dat inwoners ongeacht hun financiële situatie mee kunnen blijven doen. Mensen met een minimuminkomen de kans geven om deel te nemen in de samenleving in en buiten Heusden.
- Het zo vroeg mogelijk herkennen van betalingsachterstand. Zo voorkomen we dat mensen ‘wegzakken’ en in de financiële problemen raken.
- Ervoor zorgen dat we de juiste ondersteuning bieden wanneer er toch financiële problemen ontstaan.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
- We hebben vroegsignalering van schulden uitgevoerd en deze vroegsignalering op een aantal punten verbeterd. Vroegsignalering is een manier van werken om zo snel mogelijk te zien dat mensen schulden hebben. Zo is het team vroegsignalering uitgebreid waardoor er meer medewerkers zijn om het stijgende aantal meldingen aan te kunnen. De verbinding met het Jeugd- en Gezinsteam en de wijkteams wordt beter. Daardoor kunnen ze elkaar snel vinden als dat nodig is. Zo bieden ze inwoners de juiste ondersteuning.
- We hebben de ontwikkelingen op het gebied van schuldhulpverlening op de voet gevolgd. Waar dat nut had, hebben we ontwikkelingen overgenomen voor onze eigen werkwijze. Zo zijn we gestart met het Financieel Paspoort en het Voorzieningenregister. Samen met de Kredietbank hebben we ook de wetswijziging in de Wet schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp) verwerkt. Hierdoor is een Wsnp-traject per 1 juli 2023 korter geworden. Het duurt nu 18 maanden in plaats van 36.
- We bestreden armoede onder onze inwoners. Daarbij is er speciale aandacht voor het tegengaan van armoede onder kinderen. Dit hebben we gedaan met de HeusdenPas en het Kindpakket. Ook ondersteunden we partijen als Leergeld en het Jeugdfonds Sport en Cultuur. Deze partijen helpen arme inwoners. Met verschillende lokale initiatieven zorgden we ervoor dat volwassenen en kinderen uit huishoudens met weinig geld kunnen meedoen. Voorbeelden van lokale initiatieven zijn de voedselbanken en de Vincentiusvereniging.
- We bestreden energiearmoede. Dat deden we met Energiehulp (dat heette eerst Klusbus), met de Energiecoaches, de Energietoeslag en met de witgoedregeling. Met de witgoedregeling konden we bijvoorbeeld ruim 1.000 huishoudens helpen bij het kopen van een energiezuinige koelkast, vriezer of wasmachine.
- We hebben voor het netwerk van partners op het gebied van armoede twee bijeenkomsten gehouden. Daarmee versterkten we het netwerk en maakten we het breder. Met de partners in dit netwerk bespraken we de ontwikkelingen op het gebied van armoede en schuldhulp.
- Opvang van Oekraïense vluchtelingen:
- Onze locatiemanagers, Bijeen en Vluchtelingenwerk hebben zich ingezet om voor de Oekraïners niet alleen een huis, maar ook een goed en veilig thuis te bieden. Dit was mogelijk dankzij de hulp van vele vrijwilligers, tolken en ondernemers.
- Samen met arbeidsbemiddelaars, onderwijsinstellingen, huisartsen en tandartsen zijn Oekraïners ondersteund in het vinden van een baan en kregen ze onderwijs en zorg.
- Er zijn verschillende activiteiten georganiseerd om aan het thuisgevoel bij te dragen. Voorbeelden zijn het organiseren van taallessen, de Sinterklaas- en Kerstviering en een herdenkingsdienst. In november mochten we de Oekraïense ambassadeur ontvangen in onze gemeente.
7.5 Integratie vergunninghouders
Wat willen we (meerjarig) bereiken?
- Als gemeente willen we het verschil maken voor mensen met een verblijfsvergunning, de zogenaamde statushouders. Dat doen we door een goed inburgeringstraject. Zo zorgen we ervoor dat statushouders volwaardig mee kunnen doen aan de samenleving.
- Voor de opvang van asielzoekers en de huisvesting van statushouders nemen we de verantwoordelijkheid die het Rijk en de Veiligheidsregio van ons vragen. Hierover hebben we in 2023 afspraken gemaakt met de regio.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
- Met het ontwikkeltraject inburgering in 2022 hebben we nieuwe afspraken gemaakt met Baanbrekers en taalaanbieder EchtNederlands. Ook met maatschappelijke organisaties als Vluchtelingenwerk en onderwijsinstellingen maakten we nieuwe afspraken. De afspraken gaan over de uitvoering van de verschillende onderdelen van de Wet Inburgering.
- In de regio Hart van Brabant hebben we samen met onze regiogemeenten en partners gewerkt aan een complete aanpak van asiel tot integratie.
- We hebben statushouders financieel ontzorgd door begeleiding van Vluchtelingenwerk. Statushouders hebben zelf de regie. Hiermee hebben ze vanaf de start inzicht in hun eigen financiële situatie. Net zoals andere inwoners kunnen ze waar nodig ondersteuning krijgen via de Kredietbank.
- We hebben de mogelijkheden van een zogenaamde tussenvoorziening onderzocht. Die bleek niet haalbaar. We hebben gebruik gemaakt van de tussenvoorziening in een hotel in Waalwijk. Daar konden aan Heusden toegewezen statushouders tijdelijk worden gehuisvest in afwachting van hun woning.
7.6 Gezondheid
Wat willen we (meerjarig) bereiken?
- We willen de positieve gezondheid, het welzijn, van onze inwoners bevorderen. Daarom willen we hun veerkracht versterken. Ook willen we dat ze eigen regie hebben en beter met hun gezondheid kunnen omgaan. Zo willen we ook bijdragen aan het gezond en veilig opgroeien van de jeugd.
- Het ondersteunen van goede doelen en ideeën die kinderen aanmoedigen om nu én later actief en gezond te leven.
- Voorkomen van de belangrijkste vermijdbare en onvermijdbare gezondheidsbedreigingen. Voorbeelden zijn overmatig alcoholgebruik, drugsgebruik, overgewicht, roken en psychische kwetsbaarheid, eenzaamheid. Door deze te voorkomen, verbeteren we de leefstijl van de inwoners van Heusden.
- Het bestrijden en voorkomen van eenzaamheid met een gezamenlijke aanpak van onze inwoners en onze vele partners in het maatschappelijk veld.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
- De GGD Hart voor Brabant voerde, ook in 2023, een groot deel van de wettelijke taken uit. Die staan in de Wet publieke gezondheid. Het gaat onder andere om infectieziektebestrijding, hygiënezorg en de basistaken van de jeugdgezondheidszorg.
- We boden activiteiten binnen Bijeen om gezondheidsproblemen te voorkomen. Daarbij ging het om thema’s zoals beweging, voeding en gebruik van drugs en alcohol. De activiteiten waren vooral onze inwoners met speciale aandacht voor jeugd en ouderen.
- Binnen de preventieve activiteiten is de verbinding gelegd met de andere ondersteuning in het sociaal domein. Een voorbeeld is Hallo jij! als onderdeel van Kansrijke Start. Dit is gericht op de eerste duizend dagen van een kind. Kansrijke Start verbindt doelstellingen van gezondheid met die van jeugdhulp. Hier zijn de inzichten vanuit Smart Start gecombineerd. Daarbij is het doel dat kinderen zoveel mogelijk thuis opgroeien.
- We namen actief deel aan het preventieakkoord en het lokaal beweeg- en sportakkoord. De ambities hiervan zijn verder uitgewerkt. Als het kan en passend is, worden de ambities uit beide akkoorden met elkaar verbonden. Het gaat dan onder andere om meer gezonde sportomgevingen. Daar wordt niet gerookt, wordt verantwoord omgegaan met alcohol en is gezonde voeding ruimschoots beschikbaar.
- Op basis van het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) en Integraal Zorgakkoord (IZA) zijn verschillende preventieactiviteiten bedacht, opgestart of voortgezet. In 2023 stelden we voor het GALA het integraal plan van aanpak 2024-2026 op. Voor het IZA werd met regio Hart van Brabant het regiobeeld en regioplan opgesteld.
- We hebben extra aandacht besteed aan het bestrijden en voorkomen van eenzaamheid door het creëren van ontmoetingen. Met de coalitie Kom Erbij hebben we hierop doorgepakt met een verbreding van de werkgroepen met meer partners uit het maatschappelijk veld. We hebben gezamenlijk mogelijkheden tot ontmoeting gecreëerd, waarbij we hebben ingezet op de gehele Heusdense bevolking met aandacht voor doelgroepen waar eenzaamheid vaker voorkomt, zoals jongeren en ouderen. Specifiek voor jongeren zijn we in 2023 gestart met Join Us: een groep voor jongeren in de leeftijd van 14 tot 18 jaar met behoefte aan meer sociaal contact. Dit jaar hebben we gebruikt voor de voorbereiding en communicatie. De eerste aanmeldingen kwamen binnen. Begin 2024 zal de groep echt van start gaan.